6 ‘recepten’ om duurzaam te genieten in Frankrijk

Al 35 jaar stellen 8000 boeren die zijn aangesloten bij ‘Bienvenue à la Ferme’, overal in Frankrijk hun bedrijven open voor gasten die er kunnen eten en logeren op het platteland. Ook zijn er maar liefst 4500 boerenwinkels, 5000 boerenmarkten en 100 drive-ins waar je, als je in Frankrijk bent, rechtstreeks bij de producent verse groente, fruit, kaas, vlees en vleeswaren made in Bretagne (Externe link) , de Auvergne (Externe link) of Normandië (Externe link) kan kopen. Een ander goedlopend initiatief zijn de pluktuinen van Chapeau de Paille, waar sinds 1985 voorstanders van de korte keten in de regio rond Parijs (Externe link) maar ook elders in Frankrijk langs kunnen komen om zelf op de akkers, in de boomgaarden en in de moestuinen groente en fruit te plukken. Dus ga je naar Frankrijk? Neem dan een flinke mand mee, want je kunt geheid wel ergens je eigen oogst bij elkaar rapen!
Bienvenue à la Ferme (Externe link)
Chapeau de Paille (Externe link)

Je hoeft niet per se naar het platteland om ‘echte’ boeren te ontmoeten, appels te plukken of een bakje met heerlijk zoete aardbeien te vullen. Sinds een paar jaar trekt de landbouw naar de stad waar de stadsboerderijen (in Parijs alleen al een stuk of 30 en in heel Frankrijk meer dan 400) als paddenstoelen uit de grond schieten, zelfs op de daken! De grootste, op een dak gebouwde stadsboerderij van Europa is te vinden in het Parc des Expositions bij de Porte de Versailles in Parijs. Het bedrijf Nature Urbaine (NU) stelt er voor een groeiend aantal klanten groente- en fruitpakketten samen met, al naar gelang het seizoen, bijvoorbeeld frambozen, sperziebonen, tomaten, worteltjes en verse tuinkruiden. En als de coronamaatregelen het weer toelaten, kunnen bezoekers er straks ook terecht voor rondleidingen en proeverijen. In Nantes is een stadsboerderij als pilot opgezet op het terrein van de voormalige MIN (Marché d’Intérêt National), een reusachtig complex met overdekte markthallen waar wordt geëxperimenteerd met microgewassen en stroteelt. Als korte productielijnen worden gekoppeld aan innovatie heb je het beste van twee werelden!
Nature Urbaine Paris (Externe link)
L'Agronaute (Externe link)
La SAUGE (Externe link)

Biologisch tuinieren met permacultuur, werken met louter lokale leveranciers, volgens het ritme van de seizoenen en met aandacht voor de aarde en de dieren, organisch afval verwerken tot compost, en ga zo maar door: beroemde Franse chef-koks hebben steeds meer oog voor het milieu (Externe link) . En daar worden ze ook voor beloond. Sinds 2020 reikt de Michelingids een groene ster uit aan de meest milieubewuste restaurants en hun verantwoorde manier van koken. In de selectie van ‘Duurzame gastronomie’ van de befaamde Rode Gids (90 adressen in 2023) staan 8 nieuwe opkomende talenten die de korte keten, lokale (Externe link) producten en zero waste in hun keuken toepassen, waaronder Château de Beaulieu in Busnes (Noord-Frankrijk), De:ja in Straatsburg (Elzas), Jardin Secret in Cotignac (halverwege de Provence en de Côte d'Azur) en Les Chemins au Domaine de Primard in Guainville (Loiredal). Hun gemeenschappelijke ideaal? Duurzaam koken op een creatieve en originele manier zonder concessies te doen aan knowhow en tradities.

Guide Michelin - Les nouvelles étoiles vertes 2021 (Externe link)
ONA Gastronomie Végétale (Externe link)
Thierry Schwartz (Externe link)

Waar komen de producten vandaan die in de schappen van de supermarkt liggen, hoe kan je zeker zijn van de herkomst van de ingrediënten die je in restaurants voorgeschoteld krijgt, en hoe zit het met de kwaliteit van specialiteiten die als ‘lokaal’ worden aangeprezen? Consumenten en liefhebbers van lekker eten willen steeds meer transparantie en informatie over levensmiddelen en landbouwproducten, vooral als ze biologisch geteeld zijn. Daarom is de Franse wetgeving vorig jaar nog verder aangescherpt voor alle nieuwe en bestaande keurmerken, zoals Produits Agricoles de France en Agriculture Biologique (AB). Voor gekwalificeerde streekproducten gelden allerlei herkomst- en kwaliteitsbenamingen, zoals AOP of Appellation d’Origine Protégée (Beschermde Herkomstbenaming), Appellation d’Origine Contrôlée of AOC (Gecontroleerde Oorsprongsbenaming) en IGP of Indication Géographique Protégée (Beschermde Geografische Aanduiding).
Een van de laatste initiatieven op dit gebied is het platform ‘Frais et Local’, dat begin dit jaar is opgericht door het Franse ministerie van Landbouw in samenwerking met de Landbouwschappen. Dit biedt de mogelijkheid om met één klik op de muis gecertificeerde groentetelers en boeren en hun dichtstbijzijnde verkooppunten te vinden. Tot slot hebben de groot- en detailhandel onlangs nog een campagne opgezet om te voldoen aan de toenemende vraag naar lokale producten. Er is dus volop gelegenheid om verantwoord boodschappen te doen en na te gaan waar je producten precies vandaan komen!
Frais et local (Externe link)
SIQO (Externe link)
Produits Agricoles de France (Externe link)
Agence Bio (Externe link)
Alsace Qualité (Externe link)

Als je met vakantie bent in Bretagne, Normandië of aan de Middellandse Zee, is er altijd wel een viskotter die net van zee terugkomt en waar je vers gevangen vis, schaal- of schelpdieren rechtstreeks aan boord of bij de visafslag in de haven kan kopen. Ben je verder van de kust, koop dan in elk geval vis met het keurmerk ‘Pêche durable’ als bewijs dat de vis op duurzame wijze gevangen is. En denk vooral niet dat dit water naar de zee dragen is. Want dankzij de NGO Marine Stewardship Council, de drijvende kracht achter het MSC-keurmerk, wordt vis steeds vaker verantwoord gevangen, ook als dat op grootschalige wijze gebeurt. Voor de ambachtelijke visserij bestaan er daarnaast kleinere keurmerken, waarvoor zo mogelijk nog strengere eisen gelden. Zo heeft de organisatie Smart het keurmerk ‘Artysanal’ in het leven geroepen voor een gegarandeerd duurzame en ambachtelijke visvangst, en heeft de vereniging van Bretonse lijnvissers het sympathieke keurmerk ‘Bar de ligne–Pointe de Bretagne’ opgezet, waarvan je de verse vangst kunt vinden op de kades van Douarnenez en Lanildut in de Finistère. En reken maar dat je het verschil proeft!
Écolabel public Pêche Durable (Externe link)
Marine Stewardship Council (Externe link)
Artysanal (Externe link)
Association des Ligneurs de la Pointe Bretagne (Externe link)

Wie alle 58 regionale natuurparken van Frankrijk afgaat, kan heel wat lekkernijen inslaan. Deze parken, die heel belangrijk zijn voor het behoud van de biodiversiteit en duurzame landbouw, promoten milieubewust eten met gecertificeerde producten met het keurmerk ‘Valeurs Parc Naturel Régional’. Als je een echte foodie bent, kun je tijdens een culinaire Tour de France overal verantwoorde producten inslaan. Denk bijvoorbeeld aan de Avèze, een likeur uit het natuurgebied van de Vulkanen van de Auvergne, die van gentiaanwortels gestookt wordt en in 1998 als eerste het keurmerk van de natuurparken kreeg. Maar de geitenkaas van Sainte-Baume en Provence is ook niet te versmaden, evenmin als de tamme kastanjes van de Monts d’Ardèche en de ambachtelijke baguette uit Le Perche in Normandië. Kom je in de buurt van het Parc Naturel Régional du Golfe du Morbihan in Bretagne? Koop dan beslist wat venusschelpen. Ben je in de Champagne, ga dan vers gemaakte jam halen in het Forêt d’Orient. De uitlopers van de Alpen aan de Côte d’Azur staan bekend om hun duurzaam geteelde gevogelte en in de Gorges du Verdon wordt de lekkerste honing gemaakt. Ook bekende chef-koks betrekken graag producten van het merk Valeurs Parc, zoals Vincent Simon, die onderscheiden is met een groene Michelinster. Deze topkok uit het Loiredal schotelt zijn gasten een ‘0 km’-menu voor, met heerlijke gerechten die op basis van louter duurzame ingrediënten uit de buurt bereid worden. Een lijst met recepten, producenten, verkooppunten en restaurants uit de regionale natuurparken is opgenomen in de Itinéraire gourmand dans les Parcs naturels régionaux!
Parcs Naturels Régionaux (Externe link)
Itinéraire gourmand dans les Parcs naturels régionaux (Externe link)
Vincent Cuisinier de Campagne (Externe link)