In 2004 werd de route langs het joodse erfgoed in de Elzas officieel onderdeel van de Europese Routes van Joods Erfgoed van de Raad van Europa. Het doel van de culturele routes van de Raad van Europa is het onder de aandacht brengen van het culturele erfgoed van Europa. Zo ook het joodse erfgoed in de Elzas, dat de belangrijke bijdrage van deze gemeenschap door de eeuwen heen benadrukt. Archeologische vindplaatsen, synagogen en badhuizen voor de rituele baden, de joodse erfgoedroute is een indrukwekkende reis waarop je tegelijkertijd de prachtige Elzas kunt (her)ontdekken.
Dag 1: van Mulhouse naar Thann (33 km)
Mulhouse, France
- Je ontdekkingstocht langs het joodse erfgoed in de Elzas begint in Mulhouse. Trek voldoende tijd uit voor een bezoek aan de synagoge, een belangrijke getuige van het rijke joodse erfgoed van de stad. Tijdens je bezoek kom je meer te weten over de Dreyfus-affaire (over de Joods-Franse officier Alfred Dreyfus die werd verdacht van verraad). Neem ook een kijkje bij de joodse begraafplaats, een andere plek die herinnert aan het verleden. Voor een snelle lunchpauze kan je terecht bij Au Petit Marcel, een eenvoudige rotisserie waar je altijd wat lekkers op je bord krijgt.
- Vervolg je reis naar Thann, voor een bezoek aan de beroemde synagoge. De gebedsplaats, die in 1915 gedeeltelijk werd beschadigd, valt op door de neo-Byzantijnse architectuur. De synagoge werd zorgvuldig gerestaureerd door het Israëlitisch Consistorie van de regio Haut-Rhin waarbij de schitterende koepels, het Mikwe – een ritueel bad – en het prachtig versierde dak in ere zijn hersteld.
- Overnachten kan bij Domaine du Hirtz, een fijn vakantiecomplex in een groene omgeving.
Dag 2: van Thann naar Sélestat via Colmar (70 km)
Thann, France
- Op de tweede dag volg je de weg naar Colmar, waar zich een synagoge bevindt die van binnen wordt verlicht door een ondoorzichtige glazen piramide die de baan van de zon volgt. De negentiende-eeuwse gevel is geïnspireerd door de spirituele leer van de kabbala. Vergeet niet om omhoog te kijken, want dit is de enige synagoge in de regio met een klokkentoren!
- Ga vervolgens voor een heerlijke bistronomische lunch naar L’Épicurien.
- Een paar kilometer verderop is de synagoge van Wintzenheim de volgende getuige van de joodse geschiedenis. Zet daarna koers naar Sélestat voor een bezoek aan de mooie synagoge die omringd is door fonteinen.
- Voor een verkwikkende nachtrust ben je bij Vaillant aan het goede adres: een elegant, comfortabel en verantwoord hotel dat een deel van hun warme water produceert met behulp van 48 m² aan zonnepanelen.
Dag 3: van Sélestat naar Obernai via Benfeld (33 km)
Obernai, France- Je ontdekkingstocht langs het joodse erfgoed gaat vandaag verder richting Benfeld. Maak een eerste tussenstop in Rosheim, dat bekendstaat om het verhaal van Yossel, een joodse advocaat die vocht tegen het antisemitisme, en vervolgens bij de joodse begraafplaats van Rosenwiller, een van de best bewaarde begraafplaatsen in de Elzas. Een leuk idee voor de lunch is een picknick in het aangrenzende bos. Daarna is het tijd voor een bezoek aan de synagoge van Benfeld en het mechanische orgel uit 1895.
- Na Benfeld ga je weer op pad om de synagoge van Obernai te bezoeken. Deze synagoge werd tijdens de oorlog door de nazi's ontheiligd en bevat talloze religieuze voorwerpen. Sinds 1984 staat deze synagoge op de Franse monumentenlijst.
- Heerlijk dineren kan bij Table Naturelle van chef-kok Thierry Schwartz.
- Breng daarna de nacht door bij Le Parc, een hotel met spa gevestigd in een typisch Elzasser huis, niet ver van de historische binnenstad van Obernai.
Dag 4: van Obernai naar Straatsburg via Saverne (96 km)
Obernai, France- De ochtend is goed gevuld met een bezoek aan het Musée du Patrimoine et du Judaïsme alsacien in Marmoutier.
- Zet daarna koers naar Saverne voor een bezoek aan de begraafplaats en de synagoge, die in 2020 zijn 120e verjaardag vierde.
- Ga voor de lunch naar Le Marronnier voor de beste tarte flambée uit de regio.
- In Straatsburg, de volgende halte op je reis door de Elzas, ontdek je traditionele mikwes, de middeleeuwse rituele joodse badhuizen, maar ook de grote Synagogue de la Paix, de collectie joodse voorwerpen in het Elzasser Museum en diverse andere verzamelingen die aan het jodendom in de Elzas herinneren.
- Breng de nacht door in het Maison Rouge. Dit hotel, met het label Clef Verte, combineert comfort en duurzaamheid met milieuvriendelijke initiatieven zoals afvalbeheer, het verkleinen van de energievoetafdruk en het promoten van lokale en duurzame producten.
Dag 5: van Straatsburg naar Bouxwiller via Haguenau (67 km)
Strasbourg, France- Vandaag gaat het richting Bischheim. Daar bevindt zich een museum over het joodse badritueel. Deze mikwe is gevestigd in een oud vakwerkhuis en is dan ook een van de verrassendste joodse badhuizen in de Elzas.
- Ga daarna op weg naar Pfaffenhoffen en het Musée de l’Image Populaire, gevestigd in een oude synagoge.
- Verder staan er vanmiddag nog twee synagoges op het programma: die van Ingwiller, meer dan 200 jaar oud, en die van Haguenau, een opmerkelijk gebouw dat na de oorlog is herbouwd en waarvan enkele kroonluchters en glas-in-loodramen dankzij lokale notabelen bewaard zijn gebleven.
- Breng tot slot in Jungholtz een bezoek aan de oudste joodse begraafplaats van de regio Haut-Rhin.
Dag 6: van Bouxwiller naar Metz (130 km)
Bouxwiller, France- Begin de dag met een bezoek aan het Musée Judéo Alsacien in Bouxwiller. Dit museum over de joodse geschiedenis van de Elzas is gevestigd in de voormalige synagoge van het dorp.
- Ga daarna op weg naar Soultz en het kasteelmuseum van Bucheneck. De tuinen van het kasteel zijn een perfecte plek voor een picknick.
- De laatste stop op je ontdekkingsroute van het joodse erfgoed in de Elzas is de synagoge van Reichshoffen, een plek waar traditie en moderniteit samenkomen: deze synagoge is namelijk de woning van de kunstenaar Ben Jack Nash.
Tips en aanbevelingen
De rode draad van deze erfgoedroute mag dan wel geschiedenis en herdenkingstoerisme zijn, maar het zou zonde zijn om niet van de gelegenheid gebruik te maken om ook wat meer over het lokale vakmanschap te ontdekken door af en toe van de route af te wijken om bij lokale producenten langs te gaan. Door de specialiteiten uit de Elzas rechtstreeks op de boerderij, wijngaard of plaatselijke markt te kopen, draag je bij aan de plaatselijke economie en verlicht je de druk op het milieu. Bovendien ontdek je zo nieuwe smaken die je beslist aangenaam zullen verrassen!

Door Marie Raymond
Marie is journalist gespecialiseerd in toerisme en cultuur en schrijft altijd en overal, zolang het maar niet op kantoor is! Ze haalt haar inspiratie uit alles wat ze onderweg tegenkomt.